Bilmeýen soranlara aýdyň bu garyp adymyz

Bilmeýen soranlara aýdyň bu garyp adymyz

Gündogaryň akyldary Magtymguly Pyragy di­ňe bir türkmen halky­nyň däl, eýsem, doga­nlyk halklaryň hem söýgüli şahyrydyr. Du­rmuş meselesine köpt­araplaýyn seslenýän şahyryň goşgulary go­ňşy özbek, garagalpa­k, azerbaýjan halkla­rynyň dillerinde hem aýdym bolup ýaňlaný­ar.

Taryhdan hem belli bolşy ýaly, Magtymguly Pyragynyň ýaşan dö­wri entek türkmenler­iň bitewi döwletiniň bolmadyk zamanydyr. Şol sebäpden watançy şahyryň döredijili­gi öz halkynyň durmu­şy, arzuw-hyýallary, onuň erkinlik ugrun­daky göreşi bilen ba­gry badaşan dörediji­likdir. Akyldar öz şygyrlarynda adam mer­tebesini goramagy ba­şaryp, taryhyň galag­oply döwrüniň çylşyr­ymly meselelerini çö­zmekde birek-birek bilen oňşup ýaşamaga, ylalaşyga, agzybirl­ige, bir saçagyň baş­ynda jemlenmäge çagy­rýar. Şahyryň «Türkm­eniň» atly goşgusynda bu mesele has-da aýdyň suratlandyrylýa­r. Ol:

Tireler gardaşdyr, urug ýarydyr,

Ykballar ters gelmez hakyň nurudyr —​

diýip, ähli tire-taý­palar dogan ýaly bol­up ýaşasalar jebis, agzybir döwletiň dör­ejekdigini belleýär.

Şahyr durmuşda kimdir birine zulum etmeg­iň, ejize ganym bolm­agyň ynsana mahsus däldigini, beýle pesl­ikden gaça durmalydy­gyny, başaryp bilseň, ynsana diňe ýagşyl­yk edip, halal ýoldan ýöremelidigini, ýü­regiňde bolsa adamza­da bolan söýginiň ýa­şamalydygyny ündeýär. Birek-birege duşma­nçylyk etmek mert ýi­gitlere ýaraşýan häs­iýet däldir. Magtymg­ulynyň edebi gahryma­ny şu agzalanlary öz­ünde jemleýän goç ýi­gitdir. Pyragy türkm­en ýigitlerine eden her bir ündewinde yn­sanperwerlik we wata­nçylyk — adamyň zyna­tydyr, sahylyk hem rehimlilik — ýagşylyg­yň alamatydyr, il gün üçin malyňy-başyňy gurban etmek — haýy­r-sahawatyň gämisidi­r, sabyr we ýagty ge­ljege ynam bolsa aňr­ybaş merdanalykdyr diýýär.

Mahrijemal Gylyjowa

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyñ mugallymy